De val van mijn moeder - Ernst Timmer

Titel: De Val van Mijn Moeder

Auteur: Ernst Timmer

Uitgever: Uitgeverij Prometheus

Gepubliceerd: Maart 2016

De auteur

Naast schrijver is Ernst Timmer ambulant begeleider in de gehandicaptenzorg. Voorheen schreef hij onder meer Zwarte ogen (2003) en De Noordzee opening (2010), die beide op de longlist van zowel de AKO als de Libris Literatuurprijs stonden. In 2013 verscheen de roman Florijn, die lovend werd ontvangen.

Wat ik ervan vond

In korte hoofdstukjes beschrijft Joost Beekman, het alter ego van de schrijver, hoe zijn moeder na een val haar arm breekt en een ongeplande reis maakt door zorgland. Een hele reeks hulpverleners (dokters, zorgfunctionarissen, verpleegkundigen, verzorgenden, helpenden, maatschappelijk werkers, et cetera) trekt voorbij aan de oude moeder die nauwelijks beseft wat haar overkomt. Terwijl Joost probeert de beste beslissingen te nemen (medische adviezen/zorg adviezen variëren nogal eens en communicatie... hou maar op), blikt hij ook terug op het leven van zijn moeder.

In mijn moeders hoofd zaten knellende luikjes. Als je vroeg wie er was geweest kon ze het niet vertellen. Maar als je dat luikje voor haar opende ('Hé, ik lees hier dat Truus geweest is'), dan wist ze wel weer wat er achter dat luikje zat ('Ja, lief, hè? Ze bracht een doos bonbons mee, maar die hoef ik niet').

Veel gebeurtenissen uit De Val zijn herkenbaar, beginnende bij de oudere dame in de hoofdrol. Zij is iemand die altijd haar best gedaan heeft om mensen te helpen en nu afhankelijk is van de hulp van anderen. Ze vraagt vaak hetzelfde, ook al is het haar al een paar keer verteld of uitgelegd. Ze heeft haar eigenwijze dingen en lichtpuntjes. Dat levert veel grappige en ontroerende momenten op.

Ook de op de regeltjes van verzorgingshuizen (zoals een label met naam in kleding naaien, zodat deze niet zoekraakt) en communicatie tussen hulpverleners of gebrek daaraan zorgen voor vermaak.

Voorafgaand aan een afspraak:

Ik knikte deemoedig en maakte aanstalten om de mevrouw van het bureautje de vergetelheid in te laten glijden. Maar juist toen ik wilde afdruipen stapte ze dan toch binnen. Ze had warempel een pandabeer onder haar arm. 'Tabak,' zei ze.
'Heb je ook een voornaam?' vroeg ik.
'Camel,' zei ze. 'Ja, sorry. Mijn vader vond dat leuk.'

De toon van de verteller is bijdehand, jolig, luchtig. Dat begint na een tijdje geforceerd aan te voelen en tegen te staan. Je kunt je afvragen hoe jolig je nog bent na een trip door zorgland, natuurlijk. De constante joligheid maakt het resultaat wat flets.

Ik zat verlegen om de aanwijzingen van een practisch mens.
'Ik kan niet zonder jou,' zei ik.
'Dat zeg je anders alleen maar als er kaarsjes branden,' zei Judith.
'Maar nu is het waar,' zei ik.

Maar goed, uiteindelijk is De Val gewoon een boek vol herkenbare en grappige situaties en daarmee een luchtige tegenhanger voor de serieuzere boeken over dementie en bejaardenzorg. Van mij krijgt het dan ook 3.5 sterren (net geen 4).

Yfke Brandhout