Muizen en mensen van John Steinbeck

Het verhaal: De hoofdpersonen, de dagloners George en de mentaal zwakke Lennie, zijn onafscheidelijk. Als Lennie wordt beschuldigd van aanranding van een meisje moeten ze op zoek naar ander werk, dat ze vinden op de boerderij van de vader van Curley. Maar ook daar gaat het mis. Curley merkt dat zijn vrouw met de mannen flirt en daagt Lennie uit. In het gevecht dat daarop volgt verbrijzelt Lennie Curleys hand. De zaak wordt in de doofpot gestopt, maar zijn vrouw zoekt Lennie opnieuw op, wat eindigt in een drama; George en Lennie moeten vluchten. Samen praten ze over hun eigen droomboerderijtje en de konijnen waar Lennie voor mag zorgen.

Over vriendschap. Over het noodlot. Over het proberen doorbreken van de armoedespiraal. Over sociale ongelijkheid tussen blank en zwart. Over het verlangen naar een beter leven. Over mensen die hun eenzaamheid meedragen, waar ze ook gaan. Maar ook over gemiste kansen en zich te pletter vervelen.

Een boek dat nog steeds staat als een huis. Oorspronkelijk geschreven als een toneelstuk, en dat voel je duidelijk. Een beperkt aantal locaties, enkel het begin en het einde spelen zich niet op de boerderij af. Op scène kun je immers het decor slechts een beperkt aantal keren wisselen. De personages komen het 'slaaphuis' binnen, doen hun zegje en gaan weer weg, net zoals in een toneelstuk. Ook typerend voor een toneelspel zijn de minutieuze beschrijvingen van landschappen, interieurs en kledij. Heel veel dialogen (wat ook normaal is voor een toneelstuk :-) ).

En het zijn net deze dialogen die het boek ijzersterk maken. Geschreven in de spreektaal van de dagloners met een Zuiders accent. In de nieuwe vertaling van Peter Bergsma, blijft het oorspronkelijke mooi overeind, dankzij een of ander Hollands dialect. Dit Hollandse accent zorgt echter meteen ook voor dat het niet altijd even vlot leest. En, het blijft vreemd klinken, Amerikanen die met een Hollandse tongval praten, maar het stoort niet.

Psychologisch uitstekend opgebouwd. Poëtische taal. Aangrijpend en huiveringwekkend einde. In een wereld waarin de kloof tussen rijk en arm opnieuw groter wordt, blijft 'Muizen en mensen', 80 jaar later, nog altijd actueel. Zeker in de USA van Trump. Graag gelezen

4 sterren

Jan Rooms