Sergeant Bertrand van Aleksandr Skorobogatov

Titel: Sergeant Bertrand

Auteur: Aleksander Skorobogotov

Uitgeverij: Cossee

Pagina's : 128

I'm just a jealous guy (J. Lennon)

Laat het ‘Boe’-geroep en jullie minachting dan nu over mij neerdalen : want hoewel schrijvers als Dostojewski, Nabokov of Tolstoj vanzelfsprekend wel een belletje doen rinkelen (meestal dat van de schoolpoort), is ‘Sergeant Bertrand’ van Aleksandr Skorobogatov het eerste boek dat ik ter had nam van een Russische schrijver. Maar zijn leeftijd (slechts verschil van 4 jaar), de schitterende cover en de korte inhoud sleepten me over de grens van Wit-Rusland naar onze Belgische kust. En hoe vreemd ook, dit is het tweede boek dat herinneringen oproept aan het meesterlijke “Eyes wide shut” van Stanley Kubrick (1999), gebaseerd op ‘Traumnovelle’ van Arthur Schnitzler (1926). 

In ’t kort : 
Nikolaj heeft slechts één passie : zijn beeldmooie vrouw Vera. Helaas is diezelfde Vera een geliefde actrice die elke avond wordt aanschouwd en aanbeden door de talrijke toneelliefhebbers, zodat Nikolaj’s allesverslindende jaloezie hem meer en meer teistert. Maar dan komt Sergeant Bertrand voor het eerst bij hem op bezoek, die hem naar een uitvlucht zal (bege)leiden uit zijn steeds erger wordende problemen. En plots blijkt Nikolaj in staat tot daden te verrichten die hijzelf nooit voor mogelijk had gehouden. 
Zoveel lezers, zoveel smaken, zoveel interpretaties. Ik kan jullie dan ook niet meer dan de mijne weergeven, voor zoveel die betekent. Jaloezie is een duivel, die zich meestal onterecht nestelt in een enigszins beschadigd brein en daar heel wat schade kan aanrichten. Over duivels gesproken : wanneer er wordt aangebeld bij het koppel en Nikolaj vermoed dat zijn vrouw staat te fluisteren met een aanbidder, hangt er een brandlucht in de hal. En net zoals Bill Harford na een bekentenis van zijn vrouw Alice, door de straten van New York dwaalt, begeleid door gedachten die nooit plaats hebben gehad (“Eyes Wide Shut”), ligt Nikolaj in bed en overdenkt de steeds talrijkere bezoekjes van Sergeant Bertrand aan zijn vrouw, waarna de eerste klappen vallen. En wanneer hij met hun – inmiddels overleden zoontje – de dierentuin bezoekt, voelt hij zich niet meer of beter dan de in kooien opgesloten dieren. Vanaf het moment dat Nikolaj toch besluit om naar het theater te gaan om Vera aan het werk te zien, gaat het van kwaad naar erger : realiteit en verstand werken helaas zelden hand in hand. Bij een gesprek met priester Vladimir blijkt er nog maar één schuldige : “Ik heb een slechte, een heel slechte vrouw”. Maar ook daar verliest hij de pedalen. Priester : “Ze is gewoon een hoer, en voor de rest een opmerkelijke vrouw !”. En niet veel later krijgt Nikolaj van de Sergeant de enige echte uitweg, waarin hij hem zal bijstaan. Wanneer Vera ziek wordt en bezoek krijgt van haar regisseur, slaan de stoppen door bij Nikolaj, wat hem tenslotte doet belanden als alcoholverslaafde in een inrichting. ‘De redding’ komt van Sergeant Bertrand en leidt ons naar het onafwendbare einde. 

Besluit : 
Laat ik maar meteen de deur opendoen voor Sergeant Bertrand : Skorobogatov schenkt ons niet meer of minder dan een meesterwerk. Het is enorm knap geschreven en is, na ‘Kaddisj voor een kut’ (Dimitri Verhulst) en ‘Als je iemand verliest die je niet kan verliezen’ (Ish Ait Hamou) het 3e boek dat ik 2 maal meteen na elkaar heb gelezen. Het plot, de stijl, de schrijfwijze : alles valt perfect in elkaar. En vandaag wordt er niet gelezen : dit boek heeft zijn bedenktijd nodig…en zal hem krijgen ook. Dus nee, geen grapje of woordspeling hoort hier thuis, enkel stilte…Stilte voor zoveel vakmanschap !

Paul Smeyers