‘Hij was in feite helemaal geen leugenaar, eerder een soort verhalenverteller. Waarom lazen mensen boeken? Waarom gingen ze naar de film en naar het theater? Ze wilden dromen, zichzelf in andermans verhalen herkennen. En hij, Hartung, hielp hen daarbij.’
Michael Hartung leidt een onbeduidend bestaan als eigenaar
van videotheek Moviestar. Zijn zaak is kwakkelend aangezien er nog maar weinig
mensen zijn die films komen huren en zijn financiële situatie is nijpend. Dan
komt er op een dag een journalist zijn zaak binnen die ontdekt heeft dat Hartung
een klein aandeel had in een spectaculaire massavlucht waarbij in 1983 een
trein met 127 DDR-inwoners via station Friedrichstrasse in het Westen terecht
kwam.
De journalist ziet in Hartung een held die een prachtig verhaal
kan opleveren. Tegen een flinke vergoeding is Hartung bereid om het verhaal te
bevestigen. Het is tenslotte niet helemaal een leugen, toch?
Wanneer de media met het verhaal aan de haal gaat, begint
Hartung zich af te vragen of hij er goed aan heeft gedaan. Dan ontmoet hij
Paula, die als klein meisje in die trein zat. Michael en Paula worden verliefd,
maar durft Michael de waarheid te vertellen?
Op het eerste gezicht lijkt dit boek alleen maar een komisch
verhaal: de bijna verwaarloosbare daad van een eenvoudige man waar de media
volledig mee aan de haal gaat, en zelfs wanneer de eerste scheurtjes in het
verhaal ontdekt worden, dit toch overeind moet blijven omdat er ineens allerlei
belangen van nationale trots mee gemoeid zijn.
Het verhaal heeft echter heel veel lagen: het trauma van het
opgesplitste Duitsland van na de Tweede Wereldoorlog, het onbegrip tussen Oost-
en West-Duitsers dat nog lang na de val van de muur blijft spelen. Bij de
West-Duitsers overheerste toch voornamelijk het idee dat de Oost-Duitsers in
armoede en onvrijheid leefden en zijzelf in vrijheid en welvaart. Dat de
waarheid echter niet zo zwart-wit was, dat klinkt allemaal toch wat minder
sexy.
Deze lagen verrasten me. Ik had me op een grappig boek
voorbereid maar in het begin viel me dat een beetje tegen. Naarmate ik in het
verhaal vorderde en ik begon in te zien dat het veel meer inhield dan ‘alleen
maar’ een komisch verhaal, boeide het me steeds meer. De personages zijn
geweldig uitgewerkt en Maxim Leo weet heel goed meerdere kanten van hun
persoonlijkheid en keuzes te belichten. In het laatste deel, waar de halve
waarheid steeds moeizamer stand kan houden, heb ik toch een aantal keer hardop
moeten lachen. Vooral de mensen die er belang bij hebben dat Hartung’s
heldendom overeind wordt gehouden, terwijl hij dat zelf al lang niet meer wil,
worden met meesterlijke humor neergezet.
Een boek waar veel meer in zit dan ik in eerste instantie
had verwacht. En waaruit blijkt dat de waarheid bestaat uit veel meer tinten
dan zwart en wit.
4 inktpotjes
Jolanda
Geen opmerkingen:
Een reactie posten