De heks van Limbricht van Susan Smit

 

 

De heksenvervolgingen kende ik als term uit de geschiedenisboeken van vroeger. Dat heksen werden veroordeeld tot de brandstapel. Maar eigenlijk wist ik er niets van. Dit boek van Susan Smit heeft daar verandering in gebracht. Zij vertelt het verhaal van Engten Luijten op basis van de bewaarde processtukken uit 1674.

 

Het boek volgt twee verhaallijnen. De ene verhaallijn volgt het leven van Engten. Hoe ze haar man leerde kennen, moeder werd en welke plek ze in haar woonplaats Limbricht innam. De tweede verhaallijn gaat over de uiteindelijke vervolging van Engten met de grote vraag of zij een heks is of niet.

 

Is Engten een heks? Vanzelfsprekend niet. Engten is een sterke en mondige vrouw die het prima redt in haar eentje en veel weet van natuurlijke krachten van kruiden en weersomstandigheden. Engten is eigenlijk de voorloper van de geëmancipeerde vrouw. Zij komt op voor de rechten van de gewone burger versus de rijken. Ze komt in opstand tegen de gevestigde orde. Dat wordt uiteindelijk ervaren als bedreigend, waardoor er aanklachten tegen Engten worden ingediend als zou zij een heks zijn.

 

Het boek is soepel geschreven, de personages mooi uitgewerkt en geloofwaardig. Ik kon me echt helemaal laten meenemen in de donkere sferen van de kelder waar Engten haar proces moet afwachten. Je voelt hoe de kou doordringt in haar oude botten, je voelt hoe ze tot het allerlaatst overeind en krachtig blijft, hoe haar lichaam en conditie ook worden aangedaan.

 

Want hoe moet het nu verder met het proces nu Engten weigert te bekennen dat zij een heks is?

 

Dit boek is geen gezellig en optimistisch boek. De kracht van het boek zit in het prachtig beschrijven van een sombere wereld. Je voelt de machteloosheid van een krachtige vrouw die ondanks alles niet opgeeft. Het geeft een tijdsbeeld weer van de manier waarop er tegen zelfstandige vrouwen werd aangekeken en dat stemt niet vrolijk en zet wel aan tot nadenken. Het is een krachtig boek over een krachtige vrouw en tevens de laatste vrouw die in Limburg vervolgd werd als heks. De tragische episode uit het verleden van Limbricht werd hiermee afgesloten. Het boek is een terechte ode aan de vrouw die vele tienduizenden heksenvervolgingen representeert in grote delen van Europa tussen 1450 en 1750. De meeste van de vrouwen (zo’n 80%) waren oud (meestal rond de 60), zeer arm, alleenstaand en machteloos.

 

Een aanrader (5 Inktpotjes), maar zeker niet zo maar een boek voor even tussendoor…

Annemarie