Confrontaties van Simone Atangana Bekono

Confrontaties is de debuutroman van Simone Atangana Bekono, die eerder de bekroonde bundeling van brieven en gedichten hoe de eerste vonken zichtbaar waren schreef en door de Volkskrant werd uitgeroepen tot een van de literaire talenten van 2020. Confrontaties staat op de shortlist voor de Libris Literatuurprijs 2021.

 

Het verhaal gaat over Salomé Atabong, zestien jaar, die vastzit in een jeugddetentiecentrum, omdat ze twee medeleerlingen ernstig mishandeld heeft. Ze probeert te overleven tussen de andere gedetineerden, psychologen en begeleiders. Over een maand mag ze naar huis. Naar een thuis met een gezin dat uit elkaar is gevallen.

 

Salomé is een zestienjarige gymnasiaste die graag leest, en een taalgebruik heeft wat daarbij past. Ze verwijst veel naar literatuur, naar mythologie. Maar ook straattaal is haar niet vreemd, dit verschil in taal geeft de gespletenheid van de wereld van Salomé weer. Haar vader komt uit Kameroen, haar moeder uit Nederland. Discriminatie en pesten bepalen haar jeugd. Haar reactie is opstand en woede, aangewakkerd door haar vader:

 

“Toen ik na de eerste week school van het Sint-Odulfus huilend thuiskwam, zei papa dat je niet gepest kunt worden als je pestkoppen gewoon negeert. Twee weken later kocht hij een boksbal.”

 

Waarom Salomé precies vastzit blijft lang in het midden, wat spanning en beklemming oplevert. Salomé bekijkt haar omgeving met een wat afstandelijke blik, maar als één van haar therapeuten racistisch lijkt verandert dit. Door het vertellen in de ik-vorm in de tegenwoordige tijd wordt de beklemmende omgeving van het detentiecentrum voelbaar, onder andere in ijzersterke dialogen. Als ze aan een van de psychologen moet uitleggen waarom ze therapiesessies heeft gemist ontstaat de volgende woordenwisseling:

 

‘Ik kan het niet,’ zeg ik terwijl ik mijn boek wegleg.

‘Je moet.’

‘Ik moet helemaal niks.’

‘Ja, maar dat is het ding van hier zijn,’ zegt Geert. ‘Je moet helemaal wél.’

 

Een van de mooiste dingen uit dit boek - dat je heel snel uitleest omdat je verder moet - vond ik het schuiven van de werkelijkheid.

 

“Dingen blijken meestal groter dan je in de eerste plaats dacht. Ze passen na een tijdje niet meer in de ruimte waar het eerst in zat. Elke keer weer de confrontatie met het feit dat de dingen niet zijn zoals hij ze had begrepen. Dat is de school: dat het niet meer op de oude plekken past, dat is het gevoel van angst.”

 

De vergelijkingen met Griekse mythologie, in combinatie met de rauwe beschrijvingen van Salomé’s wereld maken deze vertelling tot een actueel en gelaagd verhaal dat je moeilijk loslaat, door de thematiek, het ritme, de geweldige dialogen.

 

Iris