‘De meeste mensen deugen’ is een amusant en krachtig boek waarbij ik toch een dubbel gevoel heb. De subtitel: “Een nieuwe geschiedenis van de mens" klinkt alleszins veelbelovend en hoopvol.
In het begin gaat het over hoe het huidige
mensbeeld eruitziet. Wanneer het vernislaagje wegvalt in onze beschaving is er
het huidige beeld gecreëerd dat de homosapiens tot allerlei slechts overgaat
dan.
Niet waar zegt deze man, de ' homo puppy'
deugt wel. Hij graaft dieper en hij staaft zijn beweringen met bekende
wetenschappelijke experimenten onderuit te halen maar ook met persoonlijke
research.
Wanneer ik lees over de jonge
schipbreukelingen die door samenwerking op een onbewoond eiland anderhalf jaar
overleefden, kan ik niet anders dan onder de indruk zijn. De bekende kerstnacht
waarbij de wapens aan het front zwegen en vijanden verbroederden is een ander
hoopgevend voorbeeld.
De auteur ging op speurtocht naar de idee
waarom we vaak denken dat de mens slecht is van nature uit. Hij heeft door zijn
reis in onder andere psychologie, archeologie, geschiedenis, sociologie en
militaire leiding belangrijke vaststellingen gedaan. Volgens hem is de focus
waarop ook belangrijk om te zien waar we eindigen. Als we in plaats van het
slechte het goede been trainen zullen mensen meer geneigd zijn het goede uit te
dragen.
De auteur concludeert dat uit al zijn bevindingen blijkt dat we de ander juist
willen helpen.
Hij ging zelf op onderzoek uit of bepaalde
hypotheses en mythes uit het verleden die we aannemen voor waar wel kloppen. De
case van de vermoorde dame Kitty Genovese is ook zo een zaak waarbij feiten
volgens zijn research de interpretaties onderuit halen.
Hij concludeert dat sommige wetenschappers een
grote impact willen en hiervoor ver durven gaan. Vele machthebbers en ook het
nieuws en de social media halen graag het slechte naar boven in ons. Sensatie
en slecht nieuws zijn immers vaak interessanter dan het goede.
Eerst bewijst Rutger Bregman waarom we zo
vanuit een negatief mensbeeld zijn gaan denken. Daarna vertelt hij over hoe
onze wereld bezig is met te veranderen naar een planeet van waaruit we
vertrekken vanuit het goede en niet het slechte. Hij toont aan dat bewezen is
dat sympathieke systemen waar niet vanuit bestraffing gekeken wordt maar vanuit
compassie en vertrouwen betere mensen zullen voortbrengen.
Hij eindigt zijn betoog met zijn tien
leefregels waarin alles nog eens samengevat wordt.
In het begin was ik omver geblazen door dit
boek. De voorbeelden zijn ontzettend inspirerend en je krijgt een goed gevoel
bij onze toekomst.
Het boek is onderhoudend en vlot geschreven
maar na een tijdje begon het mij toch lichtjes te ergeren. Stilaan komt bij mij
het gevoel dat deze auteur ons ook van alles kan wijsmaken. Hij wil dat de
meeste mensen deugen en heeft heel zijn boek rond deze stelling opgebouwd. Om
vanuit de prachtige maar vaak eenzijdige voorbeelden een verregaande conclusie
te trekken, het lijkt me soms een beetje te mooi om waar te zijn.
Anderzijds wil ik zijn opinie over het groeien
naar een betere toekomst graag geloven. We evolueren immers naar het nieuwe
realisme waar we kijken vanuit de idee dat mensen deugen. Als idealist zie ik
hier ook zeker licht aan het eind van de tunnel. De andere aanpak van enkele
gevangenissen in de Scandinavische landen zijn zeker hoopvol. Het kijken naar
het mens-zijn van de terrorist of strijder en door de aandacht op de verbinding
tussen ons te leggen wondermooie resultaten te boeken klinkt ook geweldig. Toch
blijft nog steeds de vraag hoe we dan bijvoorbeeld de Holocaust verklaren?
Ik geef het grif toe, het nieuwe realisme is
een mooie gedachte maar of dit nu alles oplost? Kan je eigenlijk dergelijke
gruweldaden ooit verklaren of staven?
Is de auteur naïef en soms een beetje
betuttelend? Voor sommige gaat hij dat zeker zijn maar ik vind dat 'De meeste
mensen deugen' zeker de moeite waard is.
Hoewel ik dus een kritische kijk heb en meer
bewijslast het boek volgens mij nog overtuigender gemaakt had, vind ik het een
boeiend betoog dat doet nadenken.
Dat je durft tegen schenen te schoppen en
buiten de bestaande opvattingen kijkt, dat alleen is al een gewaagd en
bewonderenswaardig experiment.
4 Inktpotjes
Door Fany
Geen opmerkingen:
Een reactie posten